Լավ պահպանված հուշարձաններից է Հադրութ-Մարտունի խճուղու 10-րդ կիլոմետրի հատվածում, ներկայիս Ղարղաբազար տեղավայրում գտնվող իջևանատունը: Հարմար աշխարհագրական դիրքը, ընդարձակ դահլիճները, տնտեսական ու պաշտամունքային կառույցները, թաղակապ պահեստներն ու ախոռները հիմք են տալիս ենթադրելու, որ միջնադարյան ճարտարապետական այդ համակառույցը ձևավորվել է երկար ժամանակահատվածում, տարբեր շինարարների ձեռքով: Իջևանատան համալիրը կառուցված է ազատ հատակագծման սկզբունքով՝ ելնելով տեղանքից ու կողմնորոշումից: Սրահի ու դահլիճների թաղակապ ծածկը բնական ապառաժ բլուրն է: Իջևանատան համալիրի մեջ մտնող հիմնական շինությունները գտնվում են բլրի ստորին լանջին: Գլխավոր և միակ մուտքը տեղադրված է սրահի ուղղությամբ՝ արևմուտքից: Մուտքից աջ ու ձախ, միմյանց զուգահեռ երկու ընդարձակ ախոռներ են, որոնցից մեկը ձգվում է դարպասից արևելք, իսկ մյուսը՝ հակառակ կողմը: Շինությունները ներքուստ թաղակապ են, սվաղված, ունեն բուխարիներ, աստիճաններ, որտեղից կարելի է բարձրանալ եռակամար ճակատով դահլիճները: Սրահի երեք կամարները պայտաձև են, կառուցված հայ ճարտարապետական ավանդույթների ոգով: Իջևանատան վերնամասում տեղադրված է գրեթե քառակուսի հատակագծով մզկիթ, կառուցված սրբատաշ քարից:
Մանրամասն...
Գտնվում է Շահբուլաղ կոչվող նշանավոր աղբյուր-գետակի մոտ, Օձասար լեռան ստորոտում: Ռուսական աղբյուրներում այն հիշատակվում էր որպես "Դարպաս": Կամարակիր, հայ ճարտարապետությանը բնորոշ շինություն է՝ սրահով:
Մանրամասն...
Շինությունը բաժանված է 2 մասի: Մուտքը հյուսիս-արևելյան կողմից է: Թաղակապ է, ներսի հատվածում կան մի քանի խորշեր և բուխարի: Կառուցված է սպիտակ, մոխրագույն և դարչնագույն կրաքարերով: Հուշարձանի որոշ հատվածներ քանդված են:
Մանրամասն...